Novo staro vrijeme

Ako Antun Vrdoljak snimi film o Josipu Brozu Titu i film se ne svidi nekim Titovim partizanima i njegovim simpatizerima, na Vrdoljaka će se “pucati iz svih oružja”. Možda bi mu isto, a i gore bilo da je, kao što nije, snimio film o Bleiburgu, o poratnoj hrvatskoj epopeji.

Ali kako su Tito i Bleiburg u zajedničkom sjećanju povezani – bilo da se Tita krivi za Bleburg ili ga se od njega amnestira – Vrdoljaka su “čuvari imena i djela” J. B. Tita već po najavi mogućega snimanja filma, a prije okupljanja na Bleiburškom polju, dočekali sa sumnjom da on ne može snimiti “objektivan film o Titu”.

Nakon bleiburške komemoracije i nekih Vrdoljakovih uzgredica o arhivima i dokumentima o Titovoj glavnoj ulozi u prethodnici “duge, mračne noći”, Vrdoljakov naum da snimi film o Titu titoisti sumnjiče još i više.

Da se Titove borce, združene u SAB (Savez antifašističkih boraca) i njegovatelje uspomena na Tita, okupljene u Društvu Josip Broz Tito, pita tko bi trebao snimiti film o legendarnom maršalu, to sigurno ne bio Vrdoljak. A da je nešto takvo lanuo prije, dok se još izvikivalo “i poslije Tita, Tito” i dok je moćnim bio tadašnji SUBNOR (koji se nakon osamostaljenja Hrvatske preimenovao u SAB), ideološki bi ga se vijalo kao “vrag grešnu dušu”.

Kako to izgleda, Vrdoljak se osvjedočio nakon filma U gori raste zelen bor, a poslije i serije Prosjaci i sinovi. Film jest bio partizanski, ali subnorovcima je bio nepoćudan jer je doveo u pitanje njihovu “sliku revolucije” te zato što je snimljen po literarnom predlošku tada već politički proskribiranoga “partijskog revizionista” Ivana Šibla. Prosjaci su pak godinama čamili u bunkeru samo zbog “nacionalističkih repova” Raosa i Vrdoljaka.

Početak SAB-ovskog gunđanja protiv Vrdoljaka podsjeća na nekadašnje SUBNOR-ovske hajke. Čini se da je to ista ideološka matrica. S tim se ideološkim žarom nekoć ganjalo svakoga tko se idejno opirao režimskoj slici “revolucije koja teče”.

Ganjalo se svakog “drznika”: Stjepana Čuića zbog Ordena i “politički neprihvatljive pomirbe ustaša i partizana”, Nenada Polimca zbog nepristajanja na političke hvalospjeve Okupaciji u 26 slika Lordana Zafranovića... Kakva je samo hajka bila na Krstu Papića kada je počeo snimati Život sa stricem te na Ivana Aralicu, autora njegova scenarija.

Kao što se nekoć nisu ustezali politički pačati u estetsko i u autorsku “sliku svijeta”, neki SUBNOR-ovski nasljednici kao da i danas imaju takvih želja! Sumnjaju da Vrdoljak “može snimiti objektivan film o Titu”!?

Njihova je sumnja legitimna – ali je legitimno i Vrdoljakovo pravo da snimi svoj (subjektivni) film o Titu. Zašto bi boračka sumnja bila važnijom od njegova autorskog prava? Zar još nije kraj vremena kada su boračke sumnje bile ispred svakog (autorskog) prava?